25-09-2025Waarom is de betekenisvolle deelname van jongeren zo belangrijk in politieke besluitvorming over klimaatbeleid? Op dinsdag 26 augustus hield Cléo Dorel-Watson van de Jonge Klimaat Beweging een krachtig pleidooi over de verbondenheid tussen de politieke participatie van jongeren, gendergelijkheid en de bestrijding van de klimaatcrisis tijdens het Gender Meer-Partijen Initiatief (Gender MPI) event ‘Volle Kracht Vooruit Voor Vrouwenrechten’.
CléoDorel-Watson is de internationale klimaattop lead (COP-lead) van de Jonge Klimaat Beweging (JKB). De Jonge Klimaat Beweging vertegenwoordigt de stem van jongeren in het klimaatdebat namens meer dan
vijftig diverse jongerenorganisaties. Ook is de JKB onlangs lid geworden van WO=MEN.
Lees hieronder de hele speech van Cléo:
"Ik wil mijn verhaal beginnen met een feit: de helft van de wereldbevolking is jonger dan 30
jaar. Dat betekent ook dat de helft van de wereld nog niet geboren was toen de historische internationale overeenkomst in Beijing werd gesloten.
"Deze historische overeenkomst werd gesloten voor huidige en toekomstige generaties, om
zo een betere wereld voor iedereen en vooral meisjes en vrouwen te realiseren. Het bouwen
aan een toekomst voor iedereen is een uitdagende opgave. Je hoeft de krant maar open te
slaan om te lezen over oorlog, geopolitieke spanningen, de klimaatcrisis en nog veel meer.
Op veel domeinen, zoals gendergelijkheid en vrouwenrechten, hebben vooruitgang geboekt,
maar in deze verandering missen we vaak een cruciale schakel: de stem van jongeren zelf.
Als we blijven spreken over de toekomst zonder jongeren daadwerkelijk mee te nemen in het vormen van die toekomst, slaan we de plank mis. Beleidsvorming en internationale afspraken verliezen hun kracht als ze niet gedragen worden door de generatie die het straks moet voortzetten. Daarom is het essentieel dat jongeren, en jonge vrouwen in het bijzonder, mede door hun unieke expertise en andere blik, vanaf het begin betrokken worden bij besluitvorming. Niet als optionele laatste stap, maar als vast en fundamenteel onderdeel van het proces. Alleen zo kunnen we echt vooruit en kunnen we ervoor zorgen dat afspraken zoals de Beijing Verklaring en Actieplatform ook echt leven, groeien en toekomstbestendig zijn.
Daarom wil ik vandaag stilstaan bij twee thema’s uit de Verklaring en Actieplatform van Beijing:
(1) vrouwen en het milieu, en
(2) meisjes.
In het kort ga ik het dus hebben over de intersectie tussen de klimaatcrisis, jongeren en gender. Ik pleit dat jongerenparticipatie essentieel is voor een duurzame en rechtvaardige samenleving. En de reden dat ik het heb over de klimaatcrisis, is dat in mijn ogen de klimaatcrisis een van de grootste uitdagingen is van onze tijd en ongelijkheid nu en in de toekomst zal vergroten.
Want de klimaatcrisis raakt iedereen, maar niet iedereen op dezelfde manier. Door structurele ongelijkheden worden vrouwen, meisjes, jongeren en kinderen in al hun diversiteit onevenredig zwaar getroffen. Denk aan de extra druk op zorgtaken tijdens natuurrampen, toegenomen armoederisico’s, onderwijsachterstanden, en gezondheidsproblemen. Deze ongelijkheden zijn geen toeval; ze zijn het resultaat van diepgewortelde structuren die de klimaatcrisis nog zwaarder laten neerkomen bij bepaalde groepen.
Om even wat voorbeelden te schetsen: In veel regio’s dragen vrouwen een onevenredige verantwoordelijkheid voor het voorzien in voedsel, water en brandstof voor hun gezinnen. Wanneer deze middelen door de veranderende klimaatomstandigheden schaars worden, moeten vrouwen harder werken en grotere afstanden afleggen. Dit legt ook extra druk op meisjes, die soms van school moeten om hun moeders te helpen bij het dragen van de toenemende last. Hierdoor hebben ze minder kans om in de toekomst financieel onafhankelijk te zijn. Daarom is het belangrijk om te begrijpen hoe klimaatverandering vrouwen en jongeren op unieke manieren treft. Want alleen zo kunnen we oplossingen vinden die zowel effectief als rechtvaardig zijn.
Wanneer ik zeg "vrouwen en jongeren”, bedoel ik meer dan die twee categorieën. We moeten ze altijd zien door een intersectionele bril. Want de ervaring van een jonge vrouw op het platteland is niet dezelfde als die van een stedelijke jongen met een migratieachtergrond, of van een inheemse jongere in de Pacific. Intersectionaliteit laat zien dat geen enkele identiteit op zichzelf staat – en dat juist de kruispunten vaak de grootste kwetsbaarheden en de grootste krachten blootleggen.
En we moeten vrouwen en jongeren vooral niet alleen zien als slachtoffers. Integendeel – zij zijn vaak de drijvende krachten van verandering. Overal ter wereld leiden zij protesten, bouwen ze alternatieve oplossingen op en komen ze met innovatieve ideeën voor de uitdagingen van vandaag en morgen. Voor mij komen al deze elementen samen in het concept klimaatrechtvaardigheid. Klimaatrechtvaardigheid gaat niet alleen over CO₂-reductie en technologie, maar ook over rechten, gelijkheid en rechtvaardigheid. Het betekent dat jongeren en vrouwen erkend moeten worden als belanghebbenden, en rechthebbenden.
Ze hebben niet alleen een belang bij klimaatactie, maar ook het fundamentele recht om mee te beslissen en hun toekomst veilig te stellen. Toch zien we dat dit in de praktijk vaak niet gebeurt. Kijkend naar jongerenparticipatie: Jongeren hebben misschien wel het meeste op het spel staan, maar krijgen vaak geen echte plek aan tafel. En als ze al worden uitgenodigd, is dat niet altijd als gelijke partner. Vaak is het zelfs puur symbolisch: een boxje afvinken of een foto nemen – een vorm van tokenisme. Dit leidt zelden tot duurzame, gelijkwaardige samenwerkingen. Daarnaast zijn jongeren en jongerenorganisaties structureel ondergefinancierd en krijgen ze weinig tot geen
mogelijkheden voor capaciteitsopbouw. Wat het weer moeilijk maakt om op een gelijkwaardige manier mee te doen in het beleidsproces.
Toch laten jongeren zien dat verandering mogelijk is. Een krachtig voorbeeld zijn de 27 studenten uit Vanuatu. Tijdens hun laatste jaar rechten op de universiteit van South Pacific, boogden de studenten zich over de vraag over hoe ze de wereld konden redden. Ze kwamen toen op het idee om internationaal recht te veranderen door het werelds grootste gerechtshof een advies uitspraak te laten doen over de klimaatcrisis.
Velen zeiden dat dit mission impossible was. En toch, na jaren van actievoeren hebben zij bereikt dat de hoogste rechtbank ter wereld, het Internationaal Gerechtshof in Den Haag, een uitspraak deed over de verplichtingen van staten rond klimaatverandering. Hun vraag was helder: Wat zijn de verplichtingen van staten onder internationaal recht met betrekking tot de bescherming van het klimaatsysteem en het milieu, tegen door de mens veroorzaakte broeikasgasemissies, voor huidige én toekomstige generaties?
In juli van dit jaar kwam het antwoord: de rechters hebben unaniem besloten dat staten juridische
verplichtingen hebben om het klimaat te beschermen – zowel door mitigatie als door adaptatie. Dit is
de eerste gezaghebbende uitspraak van het Internationaal Gerechtshof over klimaatverandering. Het advies verduidelijkt juridische vragen rond klimaatverandering, bijvoorbeeld over de verplichtingen van staten jegens andere landen, en zal enorme gevolgen kunnen hebben voor klimaatgerelateerde rechtszaken en voor de ontwikkeling van internationale en nationale wetgeving.
Deze uitspraak laat zien wat jongeren kunnen bereiken als ze hun leiderschap kunnen tonen en de wereld naar ze luistert. Als we echt willen bouwen aan klimaatrechtvaardigheid, mogen we deze kracht niet negeren. Vrouwen en meisjes, samen met jongeren, zijn onmisbare drijvende krachten van verandering. Alleen door hen centraal te stellen, hun rechten te erkennen en hun stem te
versterken, kunnen we een toekomst creëren die echt duurzaam en rechtvaardig is voor iedereen.
En zo wil ik afsluiten: als we willen dat de wereld verandert, moeten we luisteren naar wie de toekomst het meest raakt – jongeren, vrouwen, meisjes in al hun diversiteit. Zij vormen samen het hart van verandering. Juist jongeren maken daarin deel uit van die bredere beweging en moeten adequaat worden meegenomen in besluitvormingsprocessen. Zij zullen het langst met de keuzes van vandaag moeten leven, en hebben daarom misschien wel het grootste recht om hun stem te laten horen."
Over het Gender MPI: Op dinsdag 26 augustus brachten we tijdens het Gender Meer Partijen Initiatief politici, experts en geïnteresseerd publiek bij elkaar voor een scherpe dialoog over de noodzaak van de uitvoering van de Verklaring en het Actieplatform van Beijing en hoe dit in Nederland én internationaal te versterken. Lees een uitgebreid verslag en check de foto's van de Race Voor Vrouwenrechten hier.
